In een oud Franstalig boekje, ‘Histoire de la cuisine’, heb
ik een interessante tekst gevonden die het verhaal vertelt over een fameuze
weddenschap.
Het boekje zelf werd heruitgegeven in 1967 en de tekst
werd geschreven door Alexandre Dumas. Die van de drie musketiers, ja, ja... Wanneer
Dumas de tekst juist geschreven heeft is niet terug te vinden maar het moet ongeveer
rond 1830 geweest zijn.
Het waar gebeurde verhaal gaat over een weddenschap. Iemand
beweert dat hij een menu van 500 franc helemaal alleen kan verorberen. Het gaat
hier wel over oude Franse francs van uit die tijd... Hoeveel de exacte waarde daarvan nu is, is praktisch
niet te achterhalen maar na wat zoekwerk heb ik gevonden dat een bediende toen
ongeveer 166 franc per maand verdiende. Dus een menu van 500 franc waarvoor
drie maanden moet gewerkt worden door een gewone bediende, zou door één persoon
in één keer opgegeten worden...
Peter Goossens, Noma
en konsoorten kunnen hier nog iets van leren...!
Le vicomte de
Vieil-Castel was de uitdager. (Een
vicomte is een burggraaf!)
Ik zal het verhaal niet letterlijk vertalen want de verhalen
uit de 19e eeuw zijn meestal oersaai...
Dus de burggraaf gaat een weddenschap aan met zes van zijn
vrienden dat hij een menu van 500 francs in één keer tijdens het diner kan opeten.
Het restaurant waar dit zal gebeuren is het “Café de Paris”
... te Parijs! Le “Café de Paris” was toen een van de beste restaurants van
Parijs.
De burggraaf gaat afspreken met de maître d’hôtel van het
restaurant om het menu te reserveren. Het is tijdens de wintermaanden en de
jacht is reeds gesloten.
Burggraaf de
Veil-Castel wil toch allerlei zomervruchten en groenteprimeurs, en hij wil
ook wild op het menu.
Het etentje wordt daarom een week uitgesteld.
Naast de uitdager zouden twee juryleden, zittend aan
tafeltjes links en rechts van hem controleren of ook alles opgegeten zal worden
en of er niet vals gespeeld kan worden.
Wat er op het menu stond was door niemand geweten, alleen de
maître d’hôtel en de burggraaf wisten het.
De week nadien was het de avond van het diner.
Als eerste gerecht kwamen er twaalf dozijn (144) Oostendse
oesters op tafel en een half flesje Johannisberg (Duitse witte wijn) op tafel. De vicomte had
er blijkbaar zin in en bestelde nogmaals twaalf dozijn oesters en nog een half
flesje van dezelfde wijn.
Toen kwam er kom zwaluwnestjessoep op tafel die door de
vicomte in een grote teug leeg gedronken werd.
Tegen de juryleden zegde hij toen; ik voel mij echt ‘en forme’ vandaag en ik heb wel zin in een
extra hapje. Ik zou me wel een fantasietje willen veroorloven. Ik hou zoveel
van biefstuk met aardappelen... (Waarschijnlijk
gebakken of gebraden aardappelen)
Garçon : un bifteck aux pommes... !
Toen de ‘garçon’ verwonderd opkeek repliceerde monsieur le
vicomte: wel hoor je niet goed misschien?
De juryleden merkten hierbij op dat het menu toch al
vastgelegd was. Ja, voegde de vicomte er aan toe, maar ik zal dit fantasietje wel uit mijn
eigen zak betalen...
De biefstuk werd tot de laatste draad opgegeten.
Breng nu de vis commandeerde de vicomte!
Heren van de jury verklaarde de burggraaf, dit is een ‘féra’, een vis die alleen in het meer
van Genéve gevangen kan worden. Gisteren gevangen en in water van het meer naar
Parijs getransporteerd. Vanmorgen heb ik de vis nog levend gezien... (de féra is een houting*...)
Vijf minuten later waren er op het bord alleen nog de graten
terug te vinden.
Breng de fazant naar binnen..!
De fazant met truffels werd nu gebracht... en breng mij de
tweede fles bordeaux. (Wanneer de eerste fles besteld werd, vertelt het verhaal
niet...)
Maar de ortolanen zijn nog niet opgediend mijnheer... moet u
die niet meer vroeg de ober?
Dat was een vergissing, eerst moesten de ortolanen nog
komen, maar de fazant was reeds van tafel verdwenen, alleen de botjes bleven er
nog.
Tien ortolanen (kleine
vogeltjes, gorzen) in saus (salmis d'ortolans) werden binnengebracht... met
een fles bordeauxwijn.
In tien happen werden de vogeltjes verorberd... ook de
tweede fles rode bordeaux ging er aan.
Mijne heren sprak de vicomte toen, breng nu de ‘entremets’;
de asperges, de erwtjes, een ananas en de aardbeien.
Als wijn een halve fles Constance. (Een elitaire Zuid-Afrikaanse wijn)
Breng ook nog een halve fles ‘Xéres retour de l’Inde’*...
Alles werd netjes opgegeten en opgedronken tot de laatste
druppel...
Mijne heren, de vicomte stelde de vraag, is alles verlopen
zoals het hoorde?
De jury kon alleen maar beamen dat er geen onregelmatigheden
gebeurd waren.
De maaltijd had een uur en veertien minuten geduurd!
Garçon, de rekening!
De garçon bracht de rekening en die werd ervaren als correct
opgesteld.
Vieil-Castel incasseerde zes biljetten van duizend franc, de
som waarvoor hij de weddenschap afgesloten had.
Zesduizend francs, een som waarvoor hij anders vier jaar zou
moeten werken.
Niet slecht verdiend, en dat op een nog niet eens
onaangename manier.
*‘Xéres retour de
l’Inde’...
Xéres is het Franse woord voor de Spaanse wijn die wij hier
op zijn Engels “sherry” noemen.
Een alcoholrijke wijn afkomstig van het plaatsje ‘Jerez de
la Frontera’ helemaal in het zuiden van Spanje, dicht tegen de Portugese grens.
Een ‘retour de l’Inde’ is een sherry (of madera) die per
zeilboot mee naar Indië genomen was en nadien weer terug kwam naar Spanje. Door
de permanente verwarming van de wijn en het schudden van het zeilschip
verbeterde de kwaliteit van de sherry en werd naargelang ook duurder..
Féra
De féra is een vis die nu niet meer bestaat. Het was een
soort houting, maar wie kent een houting ?
De vis bestaat zogezegd niet meer omdat hij toentertijd
eigenlijk een foutieve benaming gekregen had...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten